Mỗi dịp Tết Đoan Ngọ mùng, mọi gia đình Việt đều tất bật chuẩn bị mâm cơm cúng gia tiên phù hợp để diệt sâu bọ. Mà trong đó không thể không nhắc đến Bánh ú tro (bánh gio mật mía). Vào dịp Tết Đoan Ngọ, bánh ú tro là món không thể thiếu trong mâm cỗ của người dân xứ Quảng. Theo quan niệm, vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch là lúc “độc trời nhất” vì thời tiết lúc này vô cùng oi bức dễ sinh bệnh dịch. Và bánh ú tro có tính mát, dễ tiêu, tốt cho tiêu hóa. Do vậy, ăn bánh ú tro (bánh gio mật mía) cùng với trái cây và cơm rượu nếp vào ngày này bệnh tật trong người sẽ tiêu tan hết.

Bánh ú tro (bánh gio mật mía) - Nét văn hóa truyền thống của gia đình Việt — Bánh ú tro (bánh gio mật mía) – Nét văn hóa truyền thống của gia đình Việt

Bánh ú tro (bánh gio mật mía) – Nét văn hóa truyền thống của người Việt

Với người dân ở xứ Quảng, bánh ú tro đã trở thành một nét văn hóa truyền thống. Đó không chỉ là lúc mọi người cùng nhau trừ sâu bệnh cho mùa màng, loại bỏ mọi bệnh tật trong cơ thể mà cũng là dịp mọi người trong gia đình cùng nhau sum vầy để gói bánh, chuẩn bị mâm cỗ, quây quần bên nhau.

Mọi người quây quần bên nhau gói bánh ú tro

Không những vậy, vào Tết Đoan Ngọ, nhiều nhà cũng làm bánh ú tro để bán. Người vuốt nếp, người chẻ lạt, xếp lá… tất cả đều tất bật, khẩn trương để kịp xuất bán trong ngày cao điểm.

Nguyên liệu để làm bánh ú tro (bánh gio mật mía)

Nguyên liệu chính để gói bánh ú tro từ những hạt nếp tròn mẩy, dân dã nhưng nhờ sự khéo léo cùng bí quyết riêng của mình mà bánh u tro xứ Quảng có những đặc trưng riêng biệt, hấp dẫn của nó; từ khâu chọn nếp, cách gạn tro, gói bánh đến khâu luộc bánh.
Hội An (Quảng Nam) chính là nơi sản xuất bánh ú tro, đặc biệt trong dịp Tết Đoan Ngọ. Hầu hết những người làm loại bánh này đều là gia truyền. Hiện cả thành phố Hội An cũng chỉ còn khoảng 20 gia đình chuyên làm loại bánh truyền thống này.